Fikri Haklar
Fikri haklar, fikri yaratımları korumaya yarayan haklara verilen isimdir. Bu yaratımlar insan zekası sayesinde ortaya çıkmaktadır ve genel olarak; sanat ve edebiyat eserleri, bilgisayar programları, buluşlar ve tasarımlar gibi ürünleri kapsamaktadır
Fikri Haklar diğer ifade ile telif hakkı herhangi bir bilginin ya da fikir bir ürününün kullanılması ile yayılması sayesinde ilgili hakların, ilgili kanunda belirli kişilere temin edilmektedir. Kısaca, orijinal üreticinin kopyaya konu olmasına ya da kullanılmasına izin gösterme hakkıdır. Özellikle belirli süre açısında geçerli olmaktadır. Sembolü ise çemberde bir C harfi şeklindedir. © harfi üzerinde yer aldığı yaratının haklarının korumaya alındığını belirtir ayrıca copyright kelimesi olarak ifade edilir.
Fikir ve sanat eserleri ilgili yasa ile korunmaya alınmaktadır. İlgili yasanın asıl amacı, fikir ve sanat ürünlerini yaratan eser sahipleri ile bu ürünleri kullana ya da yorumunda bulunan kullanıcı sanatçıların, seslerin ilk belirlemesini yapan fonogram yapımcı kişiler ile firmalar filmlerin ilk belirlemesini yapan yapımcıların ve radyo-televizyon firmalarının ürünlerinde yer alan manevi ve ekonomik haklarını tespit etmek, korumaya almak, bu ürünlerden faydalanma şartlarını derlemek, belirlenen esas ve yönetmeler aykırı faydalanma durumunda yaptırımları belirlemek.
Eser Nedir? ve Çeşitleri nelerdir?
İlgili yasa kapsamında sahibinin hususiyetini barındıran edebiyat ve ilim, musiki, güzel sanatlar ya da sinema ürünleri şeklinde sayılan nevi fikir ve sanat ürünleridir.
İlgili yasamıza istinaden fikir ve sanat ürününün eser şeklinde kabul edilip korunmaya alınabilmesi açısından ;
- Asıl Sahibinin hususiyetini bulundurması
- Şekillenmesi
- İlgili yasada sayılan eser çeşitlerinden birine dahil olması
- Fikri çalışmanın sonucunda oluşması gerekmektedir.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunumuz, eseri tasarlayan kişinin manevi ve ekonomik haklarının ihlallerinde, Hukuk ve Ceza Davaları olmak kaydı ile iki çeşit başvuru yolu belirlenmiştir.
Kanunda yer alan hukuk davalarını 3 kısma ayrılabilir:
- Tecavüzün giderilmesi davası: Mevcut ve devam eden bir tecavüze karşı, ihlalin sonlandırılması talebi ile yasal süreç başlatılabilir.
- Tecavüzün Engellenmesi davası : Henüz gerçekleşmemiş lakin gerçekleşmesi güçle olası bir tecavüzün engellenmesi talep edilmektedir.
- Maddi ve manevi tazminat davası.
